یک ایمپلنت دندانی از لحظه اولی که در محل دندان طبیعی کاشته میشود تا زمانی که امکان استفاده از آن برای فرد فراهم است، تحت تأثیر عوامل مختلف قرار میگیرد که با عنوان عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان شناخته میشوند. این عوامل ممکن است مستقیماً از طرف خود فرد به وجود بیایند یا ممکن است به دلیل شرایط محیطی و شرایط جراحی باشند. در هر صورت هرگونه کوتاهی در مراقبت از آنها میتواند تبعات جبران ناپذیری برای فرد به دنبال داشته باشد که بعضاً حتی با کاشت مجدد ایمپلنت دندان هم برطرف نمیشود.
عوامل مختلفی ممکن است در طول حیات ایمپلنتهای دندانی آنها را تهدید کند، اما به طور کلی عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان را میتوان در چند گروه قرار داد که در ادامه بیشتر به آنها خواهیم پرداخت.
عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان
کاشت ایمپلنت دندان یعنی قرار دادن یک ریشه فلزی در استخوان فک، که قرار است یک دندان مصنوعی به کمک آن به استخوان فک وصل شود. پس از قرار گرفتن این پایه فلزی، دندانپزشک متخصص یا جراح فک، تاج دندان را بر روی آن نصب میکند و امکان استفاده از آن به عنوان دندان طبیعی برای فرد فراهم میشود. این روش از موفقیت بالایی برخوردار است، اما برخی از افراد دچار مشکل در کاشت دندان میشوند. تخمین زده میشود که حدود ۵ تا ۱۰ درصد از ایمپلنتهای کاشته شده پس از مدت زمانی کارایی خود را از دست میدهند.
اگر شما به عنوان بیمار برای انجام جراحی کاشت ایمپلنت دندان برنامهریزی کردهاید یا در حال حاضر دندان کاشته شده در استخوان فک خود دارید، برخی از عوامل به طور مستقیم منجر به نارسایی ایمپلنت و ایجاد عوارض احتمالی برای آنها میشوند. عواملی که به عنوان عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان شناخته میشوند ممکن است در فاز اولیه یا در فاز ثانویه رخ دهند که در هر کدام از این مراحل تبعات بدی برای ایمپلنت برجای میگذارند. متخصصین هم با توجه به علم به این موضوع، معمولاً این عوامل را به بیماران معرفی میکنند تا توجه ویژهای به آنها داشته باشند. از جمله عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
بیماری لثه یا بیماری پریودنتال
بیماری لثه یکی از مواردی است که حتی در لحظات ابتدایی هم امکان کاشت ایمپلنت دندان را پایین میآورد و فرد مبتلا به این بیماری نباید از این روش استفاده کند. بیماری لثه میتواند به لثه و استخوان فک آسیب برساند و یک عفونت درمان نشده بر جای بگذارد. این عفونت به مرور زمان در اطراف محل کاشت پیشرفت کرده و منجر به خرابی آن میشود. بنابراین بیماری لثه به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان باید قبل از روند کاشت درمان شود و بعد از کاشت هم مراقبت کامل از آن صورت گیرد.
سیگار و ایمپلنت دندان – چگونه سیگار میزان موفقیت ایمپلنت را تحت تأثیر قرار میدهد
سیگار کشیدن هم میتواند باعث نارسایی و شکست ایمپلنت دندان شود، زیرا این کار جریان خون به لثهها را محدود میکند و روند بهبودی را کند میکند. مطالعات متعددی در این زمینه انجام گرفته که همه آنها نشان میدهند احتمال شکست پروژه کاشت ایمپلنت دندان در افراد سیگاری تقریباً تا ۲۰ درصد است. سیگاری بودن به این معنی نیست که شما واجد شرایط کاشت ایمپلنت دندان نیستید، اما اگر یک هفته قبل از کاشت دندان، سیگار را ترک کنید و اگر حداقل دو ماه بعد از جراحی ایمپلنت دندان سیگار نکشید، به احتمال زیاد نتیجه جراحی بهتر خواهد بود. اما در هر صورت سیگار کشیدن و استعمال دخانیات یکی از عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان است.
از هر زاویهای ارتباط بین سیگار و ایمپلنت دندان را در نظر بگیریم، نقطه اشتراکی بین آنها وجود ندارد. شاید تنها نکتهای که افراد سیگاری را امیدوار نگه داشته این است که برای ایمپلنت از تیتانیوم استفاده شده که ماده مقاوم در برابر خوردگی است. اما حقیقت ماجرا چیز دیگری است و کشیدن سیگار به شکلهای مختلفی روی سلامت عمومی بدن و در نتیجه روی سلامت دندانها و فک تأثیر میگذارد و آمار تخریب ایمپلنت دندان را بالا میبرد.
حالا اگر به عنوان یک فرد سیگاری نسبت به ارتباط بین سیگار و ایمپلنت دندان نگران هستید، یا میخواهید این موضوع را نادیده بگیرید با ما همراه باشید تا به شکل دقیقتری پاسخ شما را بدهیم.
ارتباط بین سیگار و ایمپلنت دندان
تأثیر متقابل سیگار و ایمپلنت دندان به فاکتورهای مختلفی بستگی دارد و به هیچ وجه نمیتوان آن را تنها مرتبط به دود سیگار دانست. مطالعات نشان داده که نیکوتین موجود در تنباکو میتوانند جریان خون را کاهش داده و در نتیجه میزان اکسیژن کم شده در آن هم کاهش پیدا میکند. در مورد کاشت ایمپلنت دندان، کمبود جریان خون به هیچ وجه خوب نیست، زیرا شما یا هر بیمار دیگری به شدت به جریان خون در محل جراحی نیاز دارید تا خیلی سریع و مناسب وضعیت ریکاوری خود را انجام دهید.
همچنین دودی که در جریان کشیدن سیگار استنشاق میکنید، به مرور زمان باعث سوزانده شدن بافتهای داخلی دهان میشوند و لایههای بالایی سلولهای پوستی را ضخیمتر میکند. در ادامه این روند منجر به ایجاد یک بافت فیبری در بخشهای داخلی دندان شده که به شکلهای مختلفی سلامت دهان و دندان شما را تحت تأثیر قرار میدهد. یکی دیگر از تاثیرات متقابل سیگار و ایمپلنت دندان به این دلیل است که دود میتواند به غدد بزاقی شما آسیب برساند و همچنین منجر به خشکی دهان شود. در این صورت بزاق کافی برای شستن باکتریها در داخل دهان شما نیست.
اگر شما یک سیگاری حرفهای باشید و برای طولانی مدت سیگار بکشید، حتی این احتمال دارد که برخی از دندانپزشکان شما را برای کاشت ایمپلنت دندان مناسب ندانند. در حقیقت همه این موارد به وضعیت لثههای شما و فک زیرین شما بستگی دارد. حتی ممکن است برای پشتیبانی از استخوان فک شما راهکار پیوند استخوان پیشنهاد شود تا احتمال موفقیت آن افزایش یابد، اما این یک راه حل تضمینی نیست. اما تأثیر متقابل سیگار و ایمپلنت دندان ممکن است متخصصین را به این مسیر بکشاند.
آیا سیگارهای الکترونیکی و برقی از سیگار معمولی ایمنتر هستند؟
افرادی که از ارتباط منفی بین سیگار و ایمپلنت دندان خبر دارند، از سیگارهای الکترونیکی به عنوان یک نسخه امنتر نسبت به سیگار سنتی یاد میکنند. اما آیا واقعاً گزینهای امنتر هستند؟
سیگارهای الکترونیکی حاوی محفظه کوچکی با مایع درون آن هستند که در اثر گرما مقداری بخار آزاد میکند. بنابراین هنگام استفاده از آنها مطمئن هستید که هیچ دودی وارد دهان شما نمیشود و تأثیر دود روی ایمپلنت دندان از بین میرود. اما بخار به وجود آمده هنوز هم حاوی مواد شیمیایی مانند نیکوتین و پروپیلن گلایکول است که باز هم تأثیر منفی خود را روی روند کاشت ایمپلنت دندان میگذارد.
با این تفاسیر بسیار بعید است که سیگارهای الکترونیکی نسبت به سیگارهای معمولی خطر موفقیت کاشت ایمپلنت دندان را کمتر تهدید کنند و هنوز هم به عنوان تهدید بالقوه شناخته میشوند. تجربیات ما نشان میدهد که سیگارهای الکترونیکی نسبت به سیگارهای معمولی برای شما بهتر نیستند. حالا اگر میخواهید بهترین تجربه ممکن را با وجود کاشتدندان داشته باشید و از تأثیر سیگار و ایمپلنت دندان مصون بمانید، بهترین گزینه برای شما این است که سیگار نکشید.
اگر سیگاری باشیم و به فکر کاشت ایمپلنت دندان باشیم چه کار کنیم؟
اگر سیگاری هستید و از طرف مقابل به ایمپلنت دندان هم نیاز دارید باید برنامه مشخصی در نظر بگیرید که سیگاری بودن شما تاثیری در روند کاشت ایمپلنت دندان نداشته باشد. توصیه ما به افراد سیگاری این است که حداقل سیگار را کنار بگذارند. در غیر این صورت بهترین ایده این است که حداقل یک هفته قبل از عمل جراحی سیگار خود را کنار بگذارند. در ضمن متخصص هم ممکن است آنتی بیوتیک برای این افراد تجویز کند تا احتمال عفونت کاهش یابد.
این افراد برای کاهش تأثیر متقابل سیگار و ایمپلنت دندان پس از انجام جراحی، حداقل باید دو ماه بعد از قرار گرفتن ایمپلنت از مصرف سیگار خودداری کنند. تعیین زمان حداقلی مربوط به حالتی است که ایمپلنت به طور کامل با استخوان ترکیب شده و اصطلاحاً جوش خورده باشد تا تأثیر منفی سیگار روی آن به حداقل برسد. به خاطر داشته باشید که اگر قبل، یا بعد از کاشت ایمپلنت دندان سیگار بکشید، احتمال بروز عوارض آن تا حد زیادی افزایش خواهد یافت.
میزان شکست ایمپلنت دندان در بین افراد سیگاری چند درصد است؟
یکی از آمارهای وحشتناک که میتواند تأثیر متقابل سیگار و ایمپلنت دندان را به شما نشان دهد، این است که میزان شکست ایمپلنت دندان در افراد غیر سیگاری تنها 1.4 درصد است. اما متاسفانه این آمار در مورد افراد سیگاری به شکل شگفت انگیزی افزایش مییابد و میزان شکست آنها در حدود 15.8 درصد گزارش شده است. این به این معنی است که احتمال شکست ایمپلنت دندان در افراد سیگاری بیش از ۱۱ برابر نسبت به افراد غیر سیگاری است. پس اگر کمی فکر کنید متوجه میشوید که کاشت ایمپلنت دندان میتواند بهانه خوبی برای ترک سیگار باشد.
چگونه سیگار را ترک کنیم؟
اگر چه برنامه ریزی برای ترک سیگار موضوع بحث ما نیست، اما با توجه به ارتباط بین سیگار و ایمپلنت دندان توصیه ما این است که تا حد ممکن برای ترک آن اقدام کنید. راهکارهای مختلفی برای ترک سیگار وجود دارد که در وهله اول شما باید یک برنامه مشخص داشته باشید. سعی کنید به شکلهای مختلف خود را سرگرم نگه دارید و از گزینههایی مانند تمرین و پیاده روی و همچنین جویدن آدامس کمک بگیرید. دوری کردن از جمعی که سیگار میکشند و همچنین داشتن دیدگاه مثبت نسبت به ادامه زندگی میتواند به شما در ترک سیگار کمک کند.
کم بودن تراکم استخوان فک
موفقیت آمیز بودن فرآیند کاشت ایمپلنت دندان به استخوان کافی در قسمت فک برای حمایت و پشتیبانی از ایمپلنت کاشته شده بستگی دارد. بدون داشتن استخوان فک کافی یک جراح نمیتواند فرایند جراحی را در فک شما انجام دهد. تحلیل استخوان و عقب نشینی آن میتواند به همراه پوکی استخوان باشد. این حالت که با کاهش تراکم استخوان همراه است، استخوان فک را به شدت شکننده کرده و توانایی پشتیبانی ایمپلنت دندان را ندارد. همچنین بیماری لثه شدید میتواند باعث وخیم شدن وضع استخوانها در دهان شود و به همین دلیل از آن به عنوان یکی از عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان یاد میشود.
برخی شرایط پزشکی خاص و بیماریها
نارسایی و شکست ایمپلنت دندان در صورت وجود بیماریهای خود ایمنی یا شرایطی مانند آرتریت روماتوئید و دیابت امکان پذیر است. بیماریها و شرایط خاص باعث میشوند که بدن با سرعت کمتری بهبود یابد. در نتیجه بهبود آهسته میتواند مانع از جذب ایمپلنت توسط استخوان شود و احتمال فیوز شدن و ترکیب شدن آنها به حداقل میرسد. استفاده از برخی داروهای خاص هم ممکن است منجر به نارسایی روند کاشت ایمپلنت دندان شود. به همین دلیل مهم است که در مورد هرگونه دارو با جراح فک خود صحبت کنید و آنها را در جریان بگذارید.
در سال ۲۰۱۶، محققان دانشگاه مک گیل دریافتند که داروهای سوزش سردل یا سوزش قلب (heartburn) رشد استخوانهای جدید را کاهش میدهند و به همین دلیل روی نحوه اتصال ایمپلنت به استخوان فک تأثیر میگذارد. با این تفاسیر هم برخی بیماریهای خاص و هم برخی داروهای پزشکی به عنوان عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان شناخته میشوند و از استحکام کافی آن جلوگیری میکنند.
نگهداری و مراقبت ضعیف از دندانها
آموزش کافی در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان و همچنین آشنایی با روشهای مراقبت از ایمپلنتهای دندانی میتواند میزان موفقیت آن را به شکل چشمگیری افزایش دهد. اگر محدودیتهایی دارید که دامنه حرکات شما برای نظافت کردن ایمپلنتهای دندانی را مختل میکند، یا به هر دلیلی توانایی تمیز کردن کامل دندانهای خود را ندارید، این موارد را از قبل با متخصص خود در میان بگذارید تا در مورد شرایط شما بررسیهای کافی انجام دهند و سپس برای کاشت اقدام کنند.
کم تجربه بودن جراح
هیچ وقت همه جراحان و متخصصین دندانپزشکی را در یک سطح ندانید و یک جراح بی تجربه میتواند یکی از عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان باشد. شما ممکن است توسط دندانپزشک عمومی به یک جراح فک و دهان ارجاع داده شوید یا ممکن است خود آنها برای کاشت ایمپلنت دندان اقدام کنند. یک جراح با تجربه میداند که شما نیاز به چه تعداد ایمپلنت برای جایگزینی دندانها دارید و در مورد جلوگیری از ایجاد فشار بر روی آنها و جلوگیری از تخریب آنها اطلاعات کاملی دارند. به همین دلیل شما با انتخاب یک جراح با تجربه گام مهمی در حفظ سلامت ایمپلنتهای دندانی خود برداشتهاید و میتوانید آنها را برای سالیان متمادی نگه دارید.
تأثیر عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان
تأثیر عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان ممکن است در هر فرد نسبت به فرد دیگر متفاوت باشد. به طور کلی مشکلات ایمپلنتهای دندانی ممکن است شامل عفونت در محل کاشت ایمپلنت، حرکت ریز و جابجایی ایمپلنتها، نداشتن استخوان کافی برای حمایت از ایمپلنت، واکنشهای آلرژیک و موارد مشابه باشد. به همین دلیل توجه به این عوامل و در نظر گرفتن راهکارهای مختلف برای جلوگیری از تأثیر آنها هم باید توسط بیمار و هم توسط متخصص رعایت شود تا مشکل کمتری برای ایمپلنت کاشته شده به وجود میآید.
البته راهکارهای مختلفی برای جلوگیری از این مشکلات وجود دارد که شامل مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به صورت روزانه، مراجعه منظم به دندانپزشک به صورت هر ۶ ماه یکبار، متوقف کردن مصرف سیگار و دخانیات، افزایش جذب کلسیم توسط بدن با مصرف لبنیات و مکملها و همچنین هماهنگی با متخصص و پیروی از دستورالعملهای آنهاست. بنابراین، کار شما برای مقابله با عوامل تهدید کننده ایمپلنت دندان چندان سخت نیست و فقط باید نکات ریز و مهم را رعایت کنید.